دانشجویان مهندسی مکانیک شهرکرد

هنوز هم مهندسی مکانیک یکی از رشته‌های پرطرفدار مهندسی در کشور ماست؛ از همان رشته‌هایی که تقریبا تمام دانشجوها هنگام انتخاب رشته، آن را جزو اولویت‌های اولشان به شمار می‌آورند. مهندسی مکانیک شاخه‌ای از مهندسی است که با طراحی، ساخت و راه‌اندازی دستگاه‌ها و ماشین‌ها سر و کار دارد. این تعریف، خیلی از پدر و مادرها را درباره آینده شغلی فرزندانشان نگران می‌کند. آن‌ها فکر می‌کنند مهندسان مکانیک در نهایت، مکانیک اتومبیل خواهند شد و از صبح علی‌الطلوع با روغن سر و کار دارند و گریس و آچار. در واقع آن‌ها مهندسی مکانیک را با رشته اتومکانیک اشتباه می‌گیرند.

به جرئت می‌توان ادعا کرد چه در سرزمین ما و چه در بقیه کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه عالم، مهندسی مکانیک، گسترده‌ترین رشته مهندسی از نظر دامنه فعالیت‌ها و کاربرد است. مهندسان مکانیک، اصول اساسی نیرو، انرژی، حرکت و گرما را می‌آموزند و با دانش تخصصی خود، سیستم‌های مکانیکی و دستگاه‌ها و فرایندهای گرمایی را طراحی کرده و می‌سازند. به همین دلیل، تسلط آن‌ها به ریاضیات و فیزیک از نان شب برایشان واجب‌تر است. شاید به همین دلیل باشد که دانشجویان، همیشه از مهندسی مکانیک به عنوان یکی از دشوارترین رشته‌ها یاد می‌کنند.

مهندسان مکانیک، گستره وسیعی از دستگاه‌ها، فرآورده‌ها و فرایندها را تولید می‌کنند؛ از قالب ساخت سوزن ته‌گرد تا مدل‌سازی حرکت ماهواره‌ها در فضای خارج از جو، موتورها و سیستم‌های کنترل خودرو و هواپیما، نیروگاه‌های الکتریکی، دستگاه‌های پزشکی و اجزا و قطعه‌های گوناگون موتورهایی با ابعاد میکروسکوپی گرفته تا چرخ‌دنده‌های غول‌آسا، فناوری لیزر، طراحی و ساخت به کمک رایانه، ماشینی کردن یا خودکارسازی (اتوماسیون) و روباتیک، طراحی و ساخت دستگاه‌های تهویه تا رایانه‌های شخصی و تجهیزات ورزشی و دستگاه‌های پیچیده پزشکی، همه و همه گوشه‌ای از محصولاتی‌اند که از تلاش و دانش مهندسان مکانیک سرچشمه می‌گیرند.

آموزش مهندسی مکانیک

می‌توان گفت تقریبا همه جنبه‌های زندگی، با مهندسی مکانیک ارتباط دارند. هر چیزی که حرکت کند یا انرژی مصرف کند، احتمالا در طول دوره طراحی و ساخت یا تعمیر و نگهداری، با یک مهندس مکانیک سر و کار داشته است. در حال حاضر در کشور ما، گرایش‌های «طراحی جامدات»، «حرارت و سیالات» و «ساخت و تولید» در مقطع کارشناسی به عنوان زیر مجموعه مهندسی مکانیک تعریف می‌شوند و امکان ادامه تحصیل در این رشته تا مقطع دکترا وجود دارد. البته می‌توان شاخه «مهندسی پزشکی» و «هوافضا» را نیز به عنوان اعضای دیگر این مجموعه در نظر گرفت. بسیاری از این گرایش‌ها تقریبا در تمامی دانشگاه‌های مهندسی کشور تدریس می‌شوند و دانشجویان برای تحصیل در داخل کشور از این حیث مشکلی نخواهند داشت.

مبحث‌ها و موضوع‌های اساسی مهندسی مکانیک عبارت‌اند از: ایستایی‌شناسی (استاتیک)، پویایی‌شناسی (دینامیک)، مکانیک ماده‌ها (مقاومت مصالح)، ترمودینامیک مهندسی، مکانیک شاره‌ها (مکانیک سیالات)، دینامیک سیالات، انتقال گرما (انتقال حرارت)، ارتعاشات، طراحی اجزا، طراحی ماشین، مدارهای الکتریکی و الکترونیکی، دینامیک ماشین، سیستم‌های اندازه‌گیری، نظریه کنترل و سیستم‌های کنترل شامل سیستم‌های هیدرولیکی کنترل، سیستم‌های پنوماتیکی کنترل، سیستم‌های ارتعاشی کنترل و سیستم‌های مکاترونیکی کنترل.

دانشجویان مکانیک در تمام مقاطع تحصیلی به شدت با مباحث تخصصی ریاضیات و فیزیک و در برخی موارد، شیمی درگیرند. به همین دلیل، تحصیل در این رشته به افرادی که خود را در این حوزه‌ها دچار ضعف مفرط می‌دانند، توصیه نمی‌شود. ضمن اینکه دروسی مانند «مقاومت مصالح»، «ترمودینامیک»، «مکانیک سیالات» و... نیز دقیقا مانند همان دروس ریاضی، پیچیدگی‌های تحلیلی دارند. از سوی دیگر این رشته مهندسی، مخصوصا در کشور ما، نسبت مستقیمی با تجربه کار عملی دارد؛ مهندس مکانیک موفق کسی است که بتواند در طول دوران تحصیلش برای کسب تجربه‌هایی از این دست نیز تلاش کند. اتفاقا فعالیت در حوزه مهندسی مکانیک در بسیاری موارد نیاز به کسب تجربه و دانش در سایر حوزه‌ها دارد. مثلا مهندسان ساخت و تولیدی که به حرفه قالب‌سازی گرایش پیدا می‌کنند، حتما باید با متالورژی و خواص مواد آشنایی کاملی داشته باشند. آن‌ها حتما باید بتوانند به خوبی از هندبوک‌های علم مواد یا منابع و مراجعی مثل«کلید فولاد»، استفاده کنند.